مهدی فرهمند

در ابتدا باید بگویم،هر کسی درهر مقام وجایگاه،گوشه ای از تاریخ پرغرور کشورمان را بازگو کند یا به تصویر بکشد،مستحق تقدیر وتشویق واحترام است.اما اینجا باید بحث فن وسینما کرد.من از منظر سینما،تنگه ابوقریب را فیلم درخشانی نمیدانم.تنگه ابوقریب،شاید به واسطه سکانسهای پرحادثه وپر جنب وجوشش فیلم جذابی به نظربرسد اما این برای فیلم خوب شدن کافی نیست.مهمترین ایراد وارد به فیلمِ بهرام توکلی،فیلمنامه است.جایی که شخصیت پردازی به درستی صورت نگرفته وبیشتر بایک فیلم تیپیکال مواجه هستیم.فیلم یک پروداکشن بزرگ وپربازیگر است اما هیچ ارتباط منطقی ومنسجمی بین کاراکترها برقرار نیست!روند شکل گیری داستان بسیار منقطع و گنگ است.مثلا یک شخصیت وارد قصه میشود وبدون اثربخشی در ذهن مخاطب،به نقطه دیگری پرتاب میشود!به همین دلیل از اواسط فیلم وباشروع کارزار،دیگر دغدغه تماشاگر دنبال کردن شخصیتها نیست!چون بدلیل پرداخت ضعیف،برایش کم اهمیت شده اند وبیشتر آن زد وخوردها وبزن وبُکشهاست که درنظرش مهم جلوه میکند!(درست برخلاف نمونه مشابه هالیوودی فیلم،یعنی«نجات سرباز رایان» که با پرداخت دقیق وهوشمندانه شخصیتها،تماشاگر بیشتر به سمت بار دراماتیک قصه هدایت میشود تا صحنه های نبرد)البته شاید این ایراد را بتوان با این استدلال که تنگه ابوقریب، اولین تجربه توکلی در سینمای جنگ است واین فضا، کاملا متفاوت با درامهای شهری اوست،توجیه کرد.مشکل بعدی تنگه ابوقریب،بازی بازیگران است که به جز «جواد عزتی» که بازی روان ویکدستی ارائه کرده،سایر بازیگران نتوانسته اند به خوبی از عهده نقششان بربیایند.مثل «مهدی پاکدل» که درقامت فرمانده اصلا خوب نیست و یا «امیر جدیدی» که به اعتقادمن،ضعیف ترین بازیگر فیلم است!(ارجاع میدهم به مهمترین سکانس بازی جدیدی درفیلم،لحظه موجی شدن او که با بازی بسیار تصنعی وبد جدیدی همراه است).نقطه عطف تنگه ابوقریب اما،بی شک فیلمبرداری فیلم است.هرچند دوربین روی دستهای خضوعی ابیانه،دربرخی سکانسها آزاردهنده است،اما درکل فیلمبرداری دقیق ودرخشانی را شاهد هستیم.خضوعی با علم به اینکه(بدلیل تفکر خاص بهرام توکلی در دکوپاژ ونیز چینش صحنه ها) قرار است سکانسهای بدون قطع وطولانی تر از حد معمولی را شاهد باشیم،وارد کارزار شده وبا قاب بندیهای کم نقصش،یک کلاس آموزشی به راه می اندازد!پایان بندی فیلم،یک پایان درست وتاثیرگذار است.جایی که سربازان غیور گردان عمار،برغم تشنگی و تدارک کمتر،مانع از عبور دشمن از تنگه استراتژیک ابوقریب میشوند.سکانس شهادت جواد عزتی ونیز لحظه تفنگ برداشتن بازیگر نوجوان فیلم که اشاره دقیقی به از راه رسیدن نسلی جدید برای دفاع از میهن دارد،جزو‌ بهترین سکانسهای سینمای جنگ تا امروز به شمار میروند.